Bebeklerde diş çıkarma konusu hem aile hem de bebek için çok sancılı bir süreçtir. Bebeğin salyalarının akmasıyla bu süreç başlar. Bebeklerde diş çıkarma konusu yaklaşık 6-8 aylıkken başlar ve diş etlerinde ağrı, şişlik ve kızarıklık, huysuzluk, uyku bozukluğu gibi çeşitli semptomlar eşlik edebilir. 18 aylıktan büyükse ve hala diş çıkarma belirtileri göstermiyorsa, bebeklerde diş çıkarma sorunlarından bahsedilebilir. Bu sürece geçmeden zaten bebeklerde diş çıkarma 8. ay civarında başlayacaktır. Ancak her zaman bu süreç zamanında olmayabilir. Bu durumda bebeklerde diş çıkarma gecikmiş olabilir. Bazı sorunları ortadan kaldırmak için bir diş hekimine danışılması gerekecektir.
Dişlerin büyümesine yol açan süreç olan diş çıkarma, çocuğun gelişiminde temel bir andır. Sıklıkla yeni doğanlarda diş çıkarmadan söz ederiz. Ancak gerçekte, yaygın olarak kullanılan bu ifade, diş çıkarma, yaşamın ilk ayından sonra başlayan bir süreç olduğundan, yenidoğan dönemini pediatrik dönemden ayıran zaman sınırı olduğundan kesin değildir.
Bebeklerde İlk Diş Çıkarma Ne Kadar Sürer?
Genelde huzursuzluk, bol salya akması ve iştahın azalması gibi belirtilerle kendini gösteren bebeklerde diş çıkarma süreci son derece değişkendir. Çünkü her çocuk aynı zamanda diş çıkarmaz. Çocuk doktorları genelde bebeklerde ilk diş çıkarma süreci için D vitamini takviyesinin yoğunlaşmasını ister.
Çocuğun dışardan düzenli olarak D vitamini almaması durumunda diş gelişimi yavaş olabilmektedir. Bu yüzden bebek doktorlarının tavsiyelerini dikkatle uygulamak önemlidir.
Bebeklerde Diş Çıkarma Belirtileri
Bebeklerde diş çıkarma, diş etlerinde ağrı, diş ağrısı, şişlik ve kızarıklık, huzursuz ruh hali, salya, rahatsız uyku gibi farklı semptomlarla kendini gösterebilir. Çıkmak üzere olan bir dişin neden olduğu diş etlerinin iltihaplanması, birçok çocukta neden bazı olayların meydana gelebileceğini de açıklar.
Örneğin:
- Artan tükürük
- İştahsızlık
- Bebek bezi bölgesinde kızarıklığa neden olan daha sıvı ve asidik dışkı.
Unutulmamalıdır ki bebeklerde diş çıkarma belirtilerinin ilişkili olmadığı pek çok vaka vardır. Ayrıca çok sayıda bilimsel çalışma ile teyit edildiği gibi, bebek diş çıkarma ile ateş arasında bir bağlantı olmadığını bilmek de önemlidir. Bu nedenle küçüğümüzün ateşi varsa bu olay dişlerin görünümüne kadar takip edilmemelidir. Devam eden bir enfeksiyon olması mümkündür, bunun için çocuk doktoruna bir ziyaret gereklidir.
Tabi ki her çocukta bu belirtiler aynı değildir. Çünkü bebeklerde diş çıkarma belirtileri sürecinde genetik özellikler de dikkat çekmektedir.
Bebeklerde Diş Çıkarma Sırası
Peki bebeklerde diş çıkarma sırası nasıldır? Süre çocuktan çocuğa değişir. Örneğin, diş çıkarma ile ilgili semptomların ilk aşamalarda daha belirgin olduğu ve daha sonra daha az “önemli” hale geldiği durumlar ve bunun yerine her yeni diş yapıldığında diş etlerinde ağrı, şişlik ve kızarıklık görünümünün ortaya çıktığı durumlar vardır. Bebeklerde diş çıkarma bu yüzden son derece önemlidir.
Genel olarak bebeklerde bu sıralama şu şekildedir:
- 4-6 ay: alt merkezi kesici dişler
- 7-8 ay: üst orta kesici dişler
- 7-8 ay: üst orta kesici dişler
- 12-18 ay: yan kesici dişler, önce alt sonra üst, kısa bir süre sonra ilk azı dişleri
- 18-24 ay: alt ve üst köpek dişleri
- 24-30 ay: ikinci azı dişleri
Bebeklerde Diş Çıkarma Tablosu
Bebeklerde diş çıkarma takvimine göre, süt dişlerinin hem çıkış hem de düşme dönemlerinin belirtildiği şemaya göre, ilk çıkan dişler alt orta kesici dişler, en son köpek dişleri ve azı dişleri görünür. Diş çıkarmanın sonunda yani yaklaşık 30 aylıkken bebeğin toplam 20 küçük dişi (her kemer için 10) olacaktır. Süt dişleri veya çapraşık dişler arasında boşluklar olması, bebeklerde diş çıkarma son dişlerin büyümesini etkilemeyeceği için bir alarm nedeni olmamalıdır.
Yenidoğanın yaşamının ilk üç ila altı ayı boyunca siyah olan merkezi kesici dişlerin sürmesi ile başlar ve ikinci azı dişlerinin sürmesi ile 24 ila 30 ay arasında tamamlanır.
Bebeklerde Diş Çıkarma Dönemleri
“Süt dişleri” olarak adlandırılan süt dişlerinin çıkması normalde 6-8 ay civarında başlar ve 26 ay civarında tamamlanır. Bununla birlikte, bebeklerde diş çıkarma ilk dişlerin bir süre önce, örneğin dördüncü ayda çıkmasını veya biraz daha geç, örneğin yaklaşık 10 aylık bir süre içinde çıkmasını engellemez. Bu nedenle diş çıkarmanın başlangıcı çocuktan çocuğa değişir. Bebeklerde diş çıkarma sırasında en sık görülen semptom olan diş etlerinde ağrının ne zaman başladığını tam olarak belirlemek mümkün değildir.
Fetusta diş çıkarma nadiren olabilir ve bu nedenle yenidoğan bir dişle doğabilir veya her zaman çok nadiren diş çıkarma yaşamın ilk 30 gününde başlar. Bebeklerde diş çıkarma ile ilgili diş eti ağrısı bu nedenle mümkündür ancak sık olan bir olay değildir.
Bebeklerde Diş Çıkarma Ne İyi Gelir?
Geç diş çıkaran çocukların ailelerinin sıklıkla sorduğu bir soru, dişleri çıkarmak için nasıl yardım edilir? Bu amaca yönelik belirli bir yöntem veya terapi olmadığını hemen söyleyebiliriz. İlk dişlerin çıkma zamanını etkileyen faktörler farklıdır. Bunlar arasında, ebeveynlerden birinin çocukken dişlerinin geç çıkması durumunda, çocuklarının da aynı problemle karşılaşması gibi aile yatkınlığı vardır. Bunun yerine bebeklerde diş çıkarma için müdahale edebileceğimiz bir faktör beslenmedir. Kalsiyum veya vitamin eksikliği olan çocukların ilk dişlerinin çıkmasında gecikme olabileceği görülmüştür.
Bu nedenle miniklerimizin çeşitli ve dengeli beslenmeleri önemlidir. Diş eti tahrişi diş çıkarmanın ana semptomlarından biridir. Bu nedenle konu bebek diş çıkarma ve çareleri olduğunda asıl amaç diş eti rahatsızlığının nasıl giderileceğini anlamaktır.
En çok kullanılan ilaçlar arasında, etkinlikleri hakkında net bir kanıt olmasa bile, sakız masajı ve “diş kaşıyıcı”, buzdolabına konulduğunda soğuk kalan bir sıvı içeren hafif sert kauçuk oyuncaklar; çocukların bu nesnelere uyguladığı kemirme hareketi diş çıkarma rahatsızlığının giderilmesini sağlar.
Küçük yudum su, patates püresi veya soğuk et suyu, tahrişi azaltmaya yardımcı olan diğer şeylerdir. Ancak hem yiyeceklerin hem de içeceklerin soğuk olması ve donmamış olması iyidir.
Çocuğa çiğnemesi için bir şeyler verin. Bebeklerde diş çıkarma sırasında, diş etleriyle çiğneme eylemi dişlerdeki basıncı hafiflettiğinden, bebekler ağızlarına koyabilecekleri hemen hemen her şeyi çiğnerler. Ancak tüm bebekler diş çıkarma halkalarını sevmez veya aynı türü tercih etmez.
Bazıları yumuşak, esnek oyuncakları ısırmaktan hoşlanırken, diğerleri onları daha çok arar. Kimisi plastik (yumuşak veya sert), kimisi ahşabı, kimisi de kumaşı tercih eder. Pürüzlü, pürüzlü bir yüzey, pürüzsüz olandan daha fazla rahatlama sağlayabilir. Küçük ağızlarına daha iyi uyan bir şekil, büyük ve hantal olandan daha çok beğenilecektir. Bebeklerde diş çıkarma sırasında onlara vereceğiniz yumuşacık oyuncakların “gıcırtısı” biraz dikkat dağıtacak. Yine, çocuğunuzun kazanana karar vermesine izin verin.
Diş etlerini ovmak için ona bir şey verin. En iyi diş çıkarma araçlarından bazıları doğrudan bebeğinizin küçük ellerine bağlıdır – elbette parmaklarına. Parmağınız, daha büyük ve daha güçlü olsa da, ağrıyı gidermede aslında daha da etkili olabilir. İyice yıkayın ve varsa keskin tırnakları kesin. Ağrıyan noktalara sıkıca masaj yapmak için kullanın.
Bebeklerde Diş Çıkarma Sorunları
Dişler büyümez! Bazen ebeveynler diş çıkarmanın geç olduğu hissine kapıldıkları için endişelenirler. Fakat bebeğimiz 12 aylıktan küçükse ve herhangi bir sağlık sorunu veya diş sağlığı sorunu yoksa telaşa gerek yoktur.
Diş çıkarma 18 aydan büyükse ve hala diş çıkarma belirtileri göstermiyorsa, diş çıkarma belirtilerini ortadan kaldırmak için bir diş hekimi tarafından muayene edilmesi tavsiye edilir.
Diş çıkarma olmamışsa sorun şunlarla ilgili olabilir:
- Diş kemerinde yer eksikliği
- Diş eti enfeksiyonları
- Diş taşlarına zarar verebilecek ağız seviyesinde önceki travmalar, yani ilk dişlerin eskizleri
- Genetik agenezi, yani diş folikülü orijinal olarak uteroda oluşmadığı
Bu tür durumlarda doktor kontrollerini ihmal etmemeli bebeklerde diş çıkarma, bebeğin D vitamini gibi vitaminleri alıp alamadığından emin olunarak karar verilmelidir.
